Câu chuyện về thủ phủ Thanh Long Bình Thuận

Ngày đăng: 25/02/2021

659 Lượt xem

0 Đánh giá

Bình Thuận được xem là thủ phủ Thanh Long của cả nước. Chiếm hơn 70% Thanh Long diện tích cả nước.
Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp, toàn quốc có 32 tỉnh thành trồng thanh long. Trong đó, "thủ phủ" của trái thanh long ở Bình Thuận, mỗi năm cung cấp gần 500.000 tấn ra thị trường. Huyện Hàm Thuận Nam, Hàm Thuận Bắc là nơi có diện tích trồng lớn nhất tỉnh.

Trước khi Viện Cây ăn quả miền Nam giới thiệu giống thanh long cho quả tròn, to, ngọt như hiện nay cho nông dân Bình Thuận, thì thanh long bản địa vẫn là loại quả dại, chua và nhỏ. Cây đã có mặt ở đây từ lâu đời, người dân địa phương cũng lưu truyền nhiều tích truyện khác nhau.

Dân gian có lưu truyền sự tích, trước kia thanh long mọc dại ở vùng đất này, quả nhỏ, ăn hơi chua. Nhờ hoa và quả đẹp nên được trồng làm cảnh. Có lão nông ở Hàm Thuận Bắc nhân dịp Tết, thấy quả thanh long đẹp mã mới cắt vào trưng. Qua mấy ngày, khi lấy trái xuống ăn, thấy vị ngọt mát. Từ đấy, người Bình Thuận mới biết trái thanh long để sau vài ngày thì không còn chua.

Tại Bình Thuận, hiện nông dân canh tác nhiều giống thanh long ruột đỏ, trắng, tím hồng. Ngoài ra, còn có cả thanh long vàng được chuyển giao từ nghiên cứu của Viện Cây ăn quả miền Nam.

Thị trường truyền thống chủ yếu là nội địa và Trung Quốc. Vài năm gần đây, nhờ chính sách xúc tiến thương mại, thanh long Bình Thuận bắt đầu xuất khẩu chính ngạch sang nhiều thị trường khó tính hơn như Australia…

Thanh long có thể trồng bằng hạt nhưng lâu cho quả nên nhà vườn chủ yếu nhân giống vô tính bằng hom (một đoạn dây thanh long). Sau khoảng 3-4 tháng đặt hom, cây bắt đầu leo lên trụ. 8 tháng tiếp theo, cây bắt đầu ra hoa. Nụ hoa phát triển 2 tuần thì nở. Hoa thanh long thường nở từ 19h nên còn được gọi là “hoa mặt trăng”.

Thời điểm thụ phấn, đậu quả thường vào mùa mưa. Từ khi ra nụ đến khi quả chín mất khoảng 1,5 tháng. Để quả thanh long to, mập, người làm vườn cần vặt bỏ bớt lượng hoa nhất định, giữ lại 1-2 quả trên mỗi dây. Thanh long thuận vụ cho 6-8 lứa quả.

Tuổi thọ của cây thanh long từ 20 đến trên 100 năm. Sau một năm trồng, thanh long bắt đầu ra bói. Từ năm thứ 3-4 trở đi, cây cho năng suất cao, ổn định. Để hạn chế cỏ dại và giữ ẩm cho cây, nông dân ủ gốc bằng rơm, đồng thời tỉa bớt những dây không cho trái, bị sâu, nấm.

Ngày nay, nông dân thúc cây thanh long ra trái nghịch vụ, nâng sản lượng lên thêm 3-6 lứa bằng cách chong đèn. Bí quyết này do một người nông dân nuôi thả vịt tại Hàm Thuận Bắc tình cờ phát hiện ra cách đây hơn chục năm. Buổi tối, ông lùa vịt vào chuồng giữa các trụ thanh long, thắp đèn sưởi ấm thâu đêm. Sau một tháng, thanh long quanh chuồng vịt bỗng trổ hoa kết trái. Từ đó, kỹ thuật chong đèn cho thanh long ra trái nghịch vụ bắt đầu được lan truyền.

Đến Bình Thuận vào thời điểm nghịch vụ thanh long, khách sẽ bắt gặp những khu vườn sáng rực như ban ngày. Với 500 trụ, nông dân lắp khoảng 500 bóng trong 10-20 ngày liên tục, chong đèn khoảng 3 tháng một lần, mỗi năm cho thu hoạch đến 12 vụ.

Quả thanh long chín nặng 150-200gr, có hàm lượng dinh dưỡng cao, giàu canxi, magie và vitamin B, C. Ngoài tiêu thụ trái tươi, người dân còn sấy khô, làm rượu, giấm, mứt, nước ép thanh long…

Thương hiệu Thanh long Bình Thuận đã được Cục Sở hữu Trí tuệ - Bộ Khoa học Công nghệ Việt Nam bảo hộ trên toàn lãnh thổ Việt Nam và xuất khẩu hơn 36 quốc gia trên thế giới.